توافق چه تاثیری بر اقتصاد ایران دارد؟/ الله داد: هم نفت قابلیت جذب سرمایه دارد هم گردشگری

امیرعباس آذرم وند: این روزها بخش مهمی از شاخص های اقتصادی تحت تاثیر مذاکره صورت گرفته در عمان است. گرچه مشکلات کشور یکسره محصول تحریم ها نیست و سهم ناکارآمدی در داخل نیز پررنگ است اما لغو تحریم ها و ایجاد فرصت حضور در اقتصاد جهانی می تواند مانند یک راه تنفس برای اقتصاد بحران زده ایران باشد. چنان که در سال ۹۵ این طور بود و برای اولین بار در سالهای پس از انقلاب رشد اقتصادی دو رقمی شد. هر چند آن رشد با کیفیت به حساب نیاید.

بیشتر بخوانید

پیش بینی یک کارشناس از مسیر قیمت ارز/ بغزیان: باید موتور تولید تورم خاموش شود

نسخه ویژه یک اقتصاددان برای سرمایه گذاری مولد/ راغفر: نه تنها در زمان تحریم که در زمان جنگ هم می توان اقتصاد را مدیریت کرد

دکتر مرتضی اله داد معاون سابق اتاق ایران درباره ظرفیت جذب سرمایه گذاری خارجی معتقد است اقتصاد ایران ظرفیت جذب ناگهانی سرمایه گذاری های بزرگ خارجی را ندارد ولی اگر توافق صورت بگیرد و تحریم برداشته شود می توان امید داشت طی پنج تا ده سال آینده اقتصاد ایران در کمترین حالت حدود 300 میلیارد دلار سرمایه جذب کند. این مبلغ در صور ت تعریف پروژه های جدید امکان افزایش را خواهد داشت. 

وی در گفتگو با لاکو با اشاره به نوسان شدید نرخ ارز در روزهای پس از اعلام توافق اولیه در مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا تاکید کرد:  این موضوع پیش از هر چیز نشان می دهد که مردم و اقتصاد ایران تا چه اندازه در انتظار تحولات مثبت و اخبار امیدوارکننده هستند. البته این روزها برخی اظهارنظرها بیشتر جنبه تبلیغاتی دارند. مثلاً گفته می شود که ایران ظرفیت جذب ۲۵۰۰ میلیارد دلار سرمایه گذاری مستقیم خارجی را دارد در حالی که با توجه به وضعیت فعلی اقتصاد ساختارهای حقوقی و فضای کسب وکار در کشور چنین رقمی در شرایط کنونی واقع بینانه نیست. با این حال کاهش ۱۵ تا ۱۶ درصدی نرخ دلار تنها در یک روز همزمان با رشد شاخص بورس بیانگر ظرفیت های بالقوه در اقتصاد ایران در شرایط مثبت است.

وی در پاسخ به این سئوال که اگر توافقی صورت بگیرد اقتصاد کشور چه میزان ظرفیت جذب سرمایه گذاری خارجی خواهد داشت؟ گفت: بدون تردید فقدان سرمایه گذاری یک چالش جدی در اقتصاد کشور است. بر اساس گزارشی که در هیئت نمایندگان اتاق بازرگانی در سال ۱۳۹۵ عرضه شد پیش بینی شده بود که اگر نرخ رشد سرمایه گذاری سالانه ۱۰٪ افزایش یابد در سال ۱۴۰۰ می توان به سطح سرمایه گذاری سال ۱۳۹۰ بازگشت. اکنون روشن است که این هدف محقق نشده و همچنان با بحران کسری نرخ تجمیع سرمایه مواجه هستیم. ما امروز بیش از هر زمان دیگر به سرمایه گذاری نیاز داریم تا از شرایط بد فعلی در تولید و پازار کار عبور کنیم.

الله داد افزود: متأسفانه حتی در دوره هایی که درآمدهای نفتی بسیار بالا بود توجه چندانی به سرمایه گذاری نشد و امروز باید امیدوار بود که چنین غفلت هایی تکرار نشود.

وی در توضیح این مطلب ادامه داد: در صورت دستیابی به یک توافق جامع و پایدار و رفع تحریم ها اقتصاد ایران می تواند در یک بازه زمانی کوتاه حدود ۲۰۰ تا ۳۰۰ میلیارد دلار سرمایه گذاری خارجی جذب کند. بی تردید بخش نفت و گاز به دلیل مزیت های نسبی بالا از جذاب ترین حوزه ها برای سرمایه گذاران خواهد بود. طبیعتاً این جذابیت می تواند موجب شود بخش عمده ای از سرمایه ها به سمت این حوزه هدایت شوند.

او گفت: از سوی دیگر کشور با بحران ناترازی انرژی مواجه است که به یک چالش جدی بدل شده است. آمارها نشان می دهد که برای تأمین برق در زمان اوج مصرف به حدود ۲۵ هزار مگاوات ظرفیت جدید نیاز داریم که تحقق آن مستلزم سرمایه گذاری کلان در زیرساخت های تولید برق است.

به گفته وی از دیگر حوزه های دارای ظرفیت می توان به بازار خودروی ایران اشاره کرد. همچنین صنعت هوایی نیز نیازمند نوسازی گسترده است. اگر به یاد داشته باشید در دوران برجام ایران سفارش خرید ۱۷۰ فروند هواپیما از شرکت بوئینگ داده بود که نشان دهنده نیاز انباشته در این بخش است.

او با اشاره به ظرفیت بالای بخش گردشگری در ایران تاکید کرد: صنعت گردشگری در ایران ظرفیت های بسیار بالایی دارد. خرید هواپیما نیز می تواند در تقویت این صنعت مؤثر باشد اما برای بالفعل کردن این ظرفیت ها نیازمند توسعه زیرساخت هایی مانند ساخت هتل های در استاندارد بین المللی هستیم.

او با اشاره به این که درباره اثرات توافق باید واقع بین بود و نباید انتظار داشت همه ی عقب ماندگی ها به سرعت رفع شود  گفت: وقتی انتظارات عمومی مثبت می شود بعضی از مسائل به صورت خودکار تعدیل می شود. نمی خواهم ارزش توافق احتمالی را ناچیز جلوه دهم اما تجربه برجام نشان داد که در کوتاه مدت نمی توان شاهد رشد اقتصادی و کاهش نرخ تورم بود؛ کاهش ارزش دلار و طلا به تنهایی نمی تواند در کاهش تورم مزمن خیلی موثر واقع شود.

۲۲۳۲۲۹