قانون جدید کلاهبرداری زیر ۱۰۰ میلیون

ببینید، این روزها خیلی ها درباره تغییرات قانون کلاهبرداری زیر ۱۰۰ میلیون تومان سؤال دارن و اینکه آیا هنوز هم قابل گذشت هست یا نه؟ خبر مهم اینه که از تاریخ ۸ تیر ۱۴۰۳، طبق اصلاحیه جدید ماده ۱۰۴ قانون مجازات اسلامی، کلاهبرداری های تا سقف ۱۰۰ میلیون تومان (یا معادل یک میلیارد ریال) دیگه قابل گذشت نیستن. یعنی چی؟ یعنی دیگه رضایت شاکی به تنهایی پرونده رو مختومه نمی کنه و جنبه عمومی جرم همچنان پیگیری میشه. این تغییر حسابی جدیه و باید ازش باخبر باشید.

اگه خدای نکرده درگیر پرونده های کلاهبرداری، چه به عنوان شاکی و چه متهم، هستید و مبلغ هم زیر ۱۰۰ میلیون تومانه، حتماً تا حالا حسابی سردرگم شدید. قوانین تو این زمینه هی عوض شدن و همین باعث شده خیلیا ندونن تکلیفشون چیه. یک بار قابل گذشت بود، یک بار نبود، دوباره شد، و حالا باز هم تغییر کرده! این مقاله دقیقاً برای همین نوشته شده تا تکلیف رو روشن کنه و همه ابهام ها رو از بین ببره. قراره با هم ببینیم قانون جدید کلاهبرداری زیر ۱۰۰ میلیون چی میگه، چه مجازات هایی در انتظار کلاهبرداران هست و اگه خدای نکرده پاتون به این پرونده ها باز شد، چطور باید جلو برید. پس با من همراه باشید تا با جزئیات کامل و به زبان خودمون، این تغییرات مهم رو موشکافی کنیم.

کلاهبرداری در قانون ایران: یه تعریف ساده و ارکانش

اول از همه، بیایید ببینیم اصلاً کلاهبرداری از نظر قانون یعنی چی. خیلی ها فکر می کنن هر وقت کسی مالشون رو برد، اسمش کلاهبرداریه. اما راستش رو بخواید، فرق کلاهبرداری با دزدی یا اختلاس و بقیه جرایم مالی، تو یه چیز اساسی و خیلی مهمه: تو کلاهبرداری، مال باخته با دست خودش و با اراده خودش، مال رو تقدیم کلاهبردار می کنه! باورتون میشه؟ آره، کلاهبردار با حقه و فریب کاری می کنه که شما خودتون با رضایت کامل پول یا اموالتون رو بهش بدید. اونم بدون اینکه بدونید دارید گول می خورید.

طبق ماده ۱ قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء، اختلاس و کلاهبرداری، کلاهبردار کسیه که با حیله و تقلب، مردم رو به وجود شرکت ها، وزارتخونه ها، کارخانه های الکی (موهوم)، یا داشتن اموال و قدرت های دروغین فریب بده. یا اونا رو به اتفاقات غیرواقعی امیدوار کنه یا از پیشامدهای غیرواقعی بترسونه. یا یه اسم و عنوان جعلی برای خودش دست و پا کنه و با همین روش های تقلبی، پول یا اموال، اسناد، حواله، قبض و از اینجور چیزا رو از بقیه بگیره و مالشون رو ببره. اگه کسی این کارها رو بکنه، اسمش میشه کلاهبردار و باید جوابگو باشه.

ارکان اصلی کلاهبرداری رو بشناسید

واسه اینکه یه کاری کلاهبرداری حساب بشه، باید سه تا رکن اصلی داشته باشه:

۱. عنصر قانونی (قانون چی میگه؟)

اینجا، قانون میگه: هرکی با حقه و کلک، مردم رو گول بزنه و مالشون رو ببره، کلاهبرداری کرده. منبع اصلیش همون ماده ۱ قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء، اختلاس و کلاهبرداریه.

۲. عنصر مادی (چه کاری انجام شده؟)

این بخش هم خودش چند تا قسمت داره:

• فریب و حقه (توسل به وسایل متقلبانه): یعنی کلاهبردار باید از یه سری کارای حقه بازانه و دروغی استفاده کنه. مثلاً یه شرکت قلابی تأسیس کنه، یه مدرک جعلی نشون بده، یا خودش رو جای یه آدم مهم جا بزنه. این کارای فریبنده باید قبل از اینکه مال رو بگیره، انجام بشن.
• اغفال و گول خوردن قربانی: قربانی باید واقعاً گول خورده باشه و با فریب کلاهبردار، با اراده خودش مالش رو به اون داده باشه. اگه کلاهبردار با زور یا دزدی یا بیهوش کردن، مال رو ببره، دیگه کلاهبرداری نیست، یه جرم دیگه حساب میشه.
• بردن مال دیگری: نتیجه نهایی همه این فریب کاری ها باید این باشه که مال یه نفر دیگه (یعنی مال باخته) به دست کلاهبردار بیفته.

۳. عنصر روانی (کلاهبردار تو دلش چی میخواسته؟)

این رکن یعنی اینکه کلاهبردار عمداً و با قصد و نیت قبلی این کارها رو کرده باشه. یعنی هم قصد فریب دادن داشته باشه (سوء نیت عام) و هم قصد بردن مال طرف (سوء نیت خاص). اگه مثلاً کسی اشتباهی یا بدون اطلاع از تقلبی بودن کاری، مال شما رو بگیره، کلاهبردار نیست. باید از عمد و با نقشه باشه.

سیر تحول قانون در مورد کلاهبرداری های زیر ۱۰۰ میلیون تومان/۱ میلیارد ریال: یه داستان پر پیچ و خم!

داستان کلاهبرداری زیر ۱۰۰ میلیون یه جورایی شبیه یه سریال دنباله داره که هر از گاهی یه قسمت جدیدش میاد! تو سالیان اخیر، این قانون چند بار دستخوش تغییر شده و همین باعث شده هم مردم و هم حتی خود حقوقدان ها یه مقدار گیج بشن. بیایید با هم ببینیم این داستان از کجا شروع شد و به کجا رسید:

قانون اصلی (اولین نسخه): کلاهبرداری غیرقابل گذشت بود

زمانی که ماده ۱ قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء، اختلاس و کلاهبرداری اولین بار تصویب شد، مجازات کلاهبرداری ساده (که کلاهبرداری های با مبالغ کم رو هم شامل می شد) حبس از ۱ تا ۷ سال به اضافه رد مال و جزای نقدی بود. تو اون دوران، اصلاً چیزی به اسم «قابل گذشت بودن» برای کلاهبرداری وجود نداشت. یعنی شاکی حتی اگه رضایت هم می داد، دادستان وظیفه داشت پرونده رو پیگیری کنه و کلاهبردار باید مجازات می شد.

قانون کاهش مجازات حبس تعزیری (مصوب ۱۳۹۹): کلاهبرداری زیر ۱۰۰ میلیون «قابل گذشت» شد!

حالا رسیدیم به یه نقطه عطف مهم! تو سال ۱۳۹۹، یه قانونی تصویب شد به اسم «قانون کاهش مجازات حبس تعزیری». این قانون اومد یه تبصره مهم به ماده ۱۱ اضافه کرد و گفت: آقا! جرایم کلاهبرداری (و چیزایی که در حکم کلاهبرداری هستن) اگه مبلغش تا ۱۰۰ میلیون تومان (یا همون ۱ میلیارد ریال) باشه، دیگه «قابل گذشت» محسوب میشه! یعنی چی؟ یعنی مثل یه دعوای خانوادگی، اگه شاکی رضایت می داد، پرونده بسته می شد و متهم از مجازات حبس (جنبه عمومی جرم) معاف می شد. به علاوه، یه اتفاق خوب دیگه هم افتاد: مجازات حبس این جرایم هم نصف می شد. مثلاً اگه قبلاً ۱ تا ۷ سال حبس داشت، با این قانون شد ۶ ماه تا ۳ سال و نیم. این اتفاق برای خیلی ها خبر خوبی بود و پرونده های زیادی با رضایت شاکی مختومه شدن.

از سال ۱۳۹۹ تا اواسط سال ۱۴۰۳، اگه مبلغ کلاهبرداری کمتر از ۱۰۰ میلیون تومان بود، با رضایت شاکی، پرونده مختومه می شد و متهم از مجازات حبس خلاص می شد. مجازات حبس هم نصف شده بود.

مهم ترین تغییر: اصلاحیه ماده ۱۰۴ قانون مجازات اسلامی (مصوب ۱۴۰۳/۰۲/۲۵): کلاهبرداری زیر ۱۰۰ میلیون «دیگر قابل گذشت نیست!»

خب، حالا می رسیم به قسمت جدید سریال! بعد از حدود چهار سال، باز هم قانون تغییر کرد. تو تاریخ ۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۳، یه ماده واحده تصویب شد که ماده ۱۰۴ قانون مجازات اسلامی رو اصلاح کرد. طبق این اصلاحیه، که از تاریخ ۸ تیر ۱۴۰۳ لازم الاجرا شد، جرایم کلاهبرداری و جرایم در حکم اون که تا مبلغ یک میلیارد ریال (۱۰۰ میلیون تومان) هستن، دیگه قابل گذشت نیستن!

یعنی اون قانونی که تو سال ۹۹ تصویب شد و این جور کلاهبرداری ها رو قابل گذشت کرده بود، الان دیگه کارایی نداره. با این تغییر، کلاهبرداری های زیر ۱۰۰ میلیون تومان دوباره برگشتن به وضعیت اولیه و جنبه عمومی پیدا کردن. این یعنی حتی اگه شاکی هم رضایت بده، دادستان باید پرونده رو تا آخر پیگیری کنه و متهم به مجازات قانونی (حبس، رد مال، جزای نقدی) محکوم میشه. همچنین، دیگه خبری از نصف شدن مجازات حبس هم نیست و مجازات ها به حالت عادی برمی گردن.

یه نکته خیلی مهم دیگه که باید حواستون بهش باشه: این قانون عطف به ماسبق نمیشه! یعنی چی؟ یعنی این تغییرات فقط برای کلاهبرداری هایی اعمال میشه که بعد از تاریخ ۸ تیر ۱۴۰۳ اتفاق افتادن. اگه پرونده شما مربوط به قبل از این تاریخ باشه، همون قوانین قبلی (یعنی قابل گذشت بودن و نصف شدن مجازات حبس) براش اعمال میشه. پس نگران پرونده های قدیمی نباشید، قانون به گذشته برنمی گرده.

مجازات واقعی و جدید کلاهبرداری زیر ۱۰۰ میلیون تومان / ۱ میلیارد ریال

با توجه به این تغییرات مهمی که تو تاریخ ۸ تیر ۱۴۰۳ اتفاق افتاد، حالا مجازات کلاهبرداری زیر ۱۰۰ میلیون تومان یه شکل و شمایل جدیدی به خودش گرفته که باید حسابی حواسمون بهش باشه. دیگه مثل قبل نیست که با یه رضایت شاکی، پرونده کلاً بسته بشه و متهم نفس راحتی بکشه. با غیرقابل گذشت شدن این جرم، مجازات ها دوباره به همون وضعیت اصلی خودشون برگشتن:

۱. مجازات کلاهبرداری ساده (شامل کلاهبرداری های زیر ۱۰۰ میلیون تومان)

اگه کسی مرتکب کلاهبرداری ساده (یعنی کلاهبرداری بدون شرایط خاصی که مجازات رو شدیدتر کنه) بشه و مبلغ کلاهبرداری هم زیر ۱۰۰ میلیون تومان باشه، مجازاتش اینا هست:

• حبس از یک تا هفت سال: بله، دیگه خبری از نصف شدن حبس نیست. دادگاه می تونه از ۱ تا ۷ سال حبس برای کلاهبردار در نظر بگیره.
• رد اصل مال به صاحبش: این بخش همیشه پابرجا بوده و هست. کلاهبردار باید دقیقاً همون مالی که از شما برده (اگه موجود باشه) یا معادل قیمتی اش رو بهتون برگردونه.
• پرداخت جزای نقدی معادل مال اخذ شده: علاوه بر حبس و رد مال، کلاهبردار باید معادل همون پولی که کلاهبرداری کرده رو به عنوان جزای نقدی به دولت بپردازه. مثلاً اگه ۵۰ میلیون تومان کلاهبرداری کرده، باید ۵۰ میلیون تومان هم جزای نقدی بده.

پس ببینید، با این قانون جدید، قضیه خیلی جدی تر از قبل شده. دیگه حتی برای مبالغ کمتر هم، دادسرا و دادگاه پرونده رو تا آخر پیگیری می کنن و امکان نداره که متهم با یه رضایت ساده از مجازات اصلی حبس فرار کنه.

۲. مجازات کلاهبرداری مشدد

یه نوع دیگه از کلاهبرداری داریم که بهش میگن «کلاهبرداری مشدد». این حالت وقتی پیش میاد که کلاهبردار تو کارش از شرایط خاصی استفاده کنه که باعث تشدید مجازات میشه. مثلاً:

• خودش رو جای مأمور دولت جا بزنه.
• از طریق رادیو، تلویزیون، روزنامه یا تبلیغات عمومی مردم رو فریب بده.
• یا خودش از کارمندای دولت یا نهادهای عمومی باشه.

تو این موارد، مجازات همیشه شدیدتر بوده و هیچ وقت قابل گذشت هم نبوده. مبلغ کلاهبرداری اینجا مهم نیست و چه زیر ۱۰۰ میلیون باشه چه بیشتر، مجازاتش اینا هست:

• حبس از دو تا ده سال: این حبس هم هیچ وقت نصف نمیشه.
• رد اصل مال به صاحبش.
• پرداخت جزای نقدی معادل مال اخذ شده.
• انفصال ابد از خدمات دولتی: اگه کلاهبردار کارمند دولت باشه، برای همیشه از کار دولتی اخراج میشه.

۳. مجازات شروع به جرم کلاهبرداری

حالا فرض کنید یه نفر قصد کلاهبرداری داشته، همه مقدمات رو هم فراهم کرده، اما یه اتفاقی افتاده که نتونسته کارش رو تموم کنه و به پول برسه. مثلاً طرف مقابل متوجه فریب شده. اینجا میگیم «شروع به جرم کلاهبرداری» اتفاق افتاده. با توجه به غیرقابل گذشت شدن کلاهبرداری های زیر ۱۰۰ میلیون، مجازات شروع به جرم هم جدی تر میشه:

• برای شروع به جرم کلاهبرداری ساده (که کلاهبرداری زیر ۱۰۰ میلیون رو هم شامل میشه)، مجازاتش حداقل یک سال حبسه.
• برای شروع به جرم کلاهبرداری مشدد، مجازاتش حداقل دو سال حبسه.

بنابراین، حتی اگه کلاهبردار نتونه به هدفش هم برسه، باز هم قانون باهاش برخورد می کنه و مجازات می شه.

پیامدهای عملی قانون جدید ۱۴۰۳ برای بزه دیده و متهم

این تغییرات قانونی که تو سال ۱۴۰۳ اتفاق افتاده، برای هم شاکی (بزه دیده) و هم متهم تو پرونده های کلاهبرداری زیر ۱۰۰ میلیون، حسابی فرق می کنه و باید حسابی حواستون به اینا باشه:

برای بزه دیده (شاکی):

اگه شما خدای نکرده قربانی کلاهبرداری شدید، با این قانون جدید یه سری نکات رو باید بدونید:

1. دیگه رضایت شما همه چیز رو تموم نمی کنه: قبلاً اگه شما رضایت می دادید، پرونده کلاً مختومه می شد و متهم از مجازات حبس هم معاف می شد. اما حالا نه! از این به بعد، حتی اگه شما رضایت هم بدید، جنبه عمومی جرم کلاهبرداری (یعنی همون مجازات حبس و جزای نقدی به نفع دولت) توسط دادستان پیگیری میشه و متهم باید مجازات بشه. البته رضایت شما هنوز هم تو تخفیف مجازات (در جنبه عمومی) و البته رد مال (جنبه خصوصی) موثره، اما دیگه اون قدرت سابق رو نداره.
2. مراجع قضایی جدی تر پیگیری می کنن: حالا که این جرایم غیرقابل گذشت شدن، دادستان و دستگاه قضایی با جدیت بیشتری این پرونده ها رو دنبال می کنن. پس اگه مال باخته هستید، احتمال اینکه پرونده تون به نتیجه برسه و متهم مجازات بشه، بیشتره.
3. مشاوره حقوقی واجب تر از قبل: پیچیدگی های این قانون جدید باعث میشه که حتماً با یه وکیل متخصص مشورت کنید تا مطمئن بشید که شکایتتون رو درست تنظیم می کنید و تمام مراحل قانونی رو به بهترین شکل پیش می برید. حق و حقوقتون رو بشناسید و از تضییعش جلوگیری کنید.

برای متهم:

اگه خدای نکرده به جرم کلاهبرداری متهم شدید، این قانون جدید برای شما پیامدهای خیلی مهمی داره:

1. دیگه با رضایت شاکی از تعقیب کیفری خلاص نمیشید: این مهم ترین نکته است! قبل از ۸ تیر ۱۴۰۳، اگه می توانستید رضایت شاکی رو بگیرید، احتمالاً از زندان رفتن خلاص می شدید. اما الان حتی اگه شاکی هم رضایت بده، دادسرا وظیفه داره جنبه عمومی جرم رو پیگیری کنه و شما به مجازات حبس محکوم میشید. البته رضایت شاکی می تونه تو تخفیف مجازات حبس تاثیر بذاره، اما دیگه اون رو از بین نمی بره.
2. احتمال صدور حکم حبس کامل: چون دیگه مجازات ها نصف نمیشن، ممکنه دادگاه حکم حبس کامل رو براتون صادر کنه. یعنی اگه قبلاً ۶ ماه تا ۳ سال و نیم بود، حالا می تونه از ۱ تا ۷ سال باشه. این یعنی قضیه خیلی جدی تره و آینده شما رو بیشتر تحت تاثیر قرار میده.
3. اهمیت دفاع مؤثر و حرفه ای: با این شرایط جدید، داشتن یه وکیل کاربلد و با تجربه که بتونه تو تمام مراحل دادرسی ازتون دفاع کنه، حیاتی تر از قبل شده. اگه از همون اول دفاع خوبی نداشته باشید و پرونده رو جدی نگیرید، ممکنه با مجازات های سنگین تری مواجه بشید.

در یک کلام، این قانون جدید، هم برای شاکی و هم برای متهم، قواعد بازی رو عوض کرده و همه باید با آگاهی کامل وارد این میدان بشن.

راهکارهای اثبات و پیگیری کلاهبرداری در مبالغ خرد

خب، حالا که متوجه شدیم با قانون جدید، کلاهبرداری زیر ۱۰۰ میلیون تومان چقدر جدی شده، باید بدونیم اگه باهاش درگیر شدیم، چطور باید جلو بریم و حقمون رو بگیریم. چه شاکی باشید و چه متهم، شناخت راه های اثبات و پیگیری مهمه:

۱. نحوه طرح شکایت: از کجا شروع کنیم؟

اگه فکر می کنید کلاهبرداری ازتون شده، اولین قدم اینه که شکایت کنید. برای این کار باید:

• به دادسرای عمومی و انقلاب محل وقوع جرم مراجعه کنید. (محل وقوع جرم معمولاً جاییه که کلاهبرداری اتفاق افتاده یا مال شما به دست کلاهبردار رسیده).
• یه شکوائیه (دادخواست کیفری) تنظیم کنید. تو این شکوائیه باید تمام جزئیات اتفاق رو با دقت و به ترتیب زمانی توضیح بدید، اسامی و مشخصات طرف مقابل رو بنویسید (اگه می دونید) و مهم تر از همه، دلایل و مدارکتون رو هم ذکر کنید.
• اگه خودتون نمی تونید شکوائیه رو درست تنظیم کنید، حتماً از یه وکیل یا کارشناس حقوقی کمک بگیرید.

۲. دلایل و مستندات اثبات جرم: چی میتونه به درد بخوره؟

همونطور که گفتیم، تو پرونده های کیفری (و کلاهبرداری هم یه جرم کیفریه)، اثبات جرم کار شماست (شاکی). پس هر مدرکی که دارید، میتونه مثل یه برگ برنده باشه. اینا مهم ترین دلایل اثبات جرم هستن:

• اقرار متهم: اگه کلاهبردار خودش اقرار کنه که جرم رو انجام داده، دیگه کار خیلی راحته.
• شهادت شهود: اگه کسی شاهد اتفاق بوده و می تونه شهادت بده که شما فریب خوردید و مال تون رو دادید، خیلی مهمه.
• علم قاضی: قاضی بر اساس مدارک و شواهد موجود تو پرونده، ممکنه به این نتیجه برسه که کلاهبرداری اتفاق افتاده. پس هرچی مدارک مستحکم تری داشته باشید، قاضی راحت تر به علم و یقین می رسه.

حالا ببینیم چه مستنداتی میتونه به علم قاضی کمک کنه و پرونده رو برای شما محکم تر کنه:

1. پرینت حساب بانکی و تراکنش ها: اگه پول رو کارت به کارت کردید یا به حساب کلاهبردار واریز کردید، پرینت بانکی می تونه اثبات کنه که چه پولی به کی و کی واریز شده.
2. پیامک ها، چت ها و مکالمات: هرگونه پیامک، مکالمه تو واتساپ، تلگرام یا هر پلتفرم دیگه ای که نشون بده کلاهبردار شما رو فریب داده، یا بهتون قول های دروغی داده، خیلی ارزش داره. حتی فایل های صوتی و تصویری هم می تونن مدرک باشن.
3. مدارک ساختگی یا جعلی: اگه کلاهبردار از مدارک قلابی یا فیش های واریزی جعلی استفاده کرده، اینا بهترین مدرک برای اثبات فریبکاریشه.
4. اسناد و قراردادهای دروغین: هر سند یا قراردادی که کلاهبردار با حقه و کلک ازتون امضا گرفته یا بهتون نشون داده، می تونه مدرک باشه.
5. شهادت شهود: حتی اگه شاهد مستقیم فریبکاری نباشه، اما ببینه که کلاهبردار خودش رو جای یه شخص مهم جا زده یا یه شرکت الکی رو تبلیغ می کرده، می تونه کمک کننده باشه.

۳. نقش وکیل متخصص: یه همراه دلسوز و کاربلد

با این همه پیچیدگی های قانونی، خصوصاً با قانون جدید کلاهبرداری زیر ۱۰۰ میلیون، داشتن یه وکیل کیفری متخصص، دیگه نه یه انتخاب، بلکه یه ضرورت حساب میشه. وکیل می تونه:

• کمکتون کنه مدارک لازم رو جمع آوری کنید.
• شکوائیه رو به بهترین شکل ممکن و مطابق با قوانین روز بنویسه.
• تو تمام مراحل دادسرا و دادگاه کنارتون باشه و ازتون دفاع کنه.
• مشاوره های لازم رو بهتون بده تا بهترین تصمیم ها رو بگیرید و حقتون ضایع نشه.

۴. رد مال: حقتون رو پس بگیرید!

یه خبر خوب اینکه، حتی با تغییرات قانونی، رد مال (یعنی پس گرفتن پول یا اموالی که ازتون کلاهبرداری شده) همچنان یکی از مجازات های اصلی کلاهبرداریه. قاضی حتماً تو حکمش تکلیف رد مال رو روشن می کنه. اگه مال موجود باشه، باید به شما برگردونده بشه و اگه موجود نباشه، کلاهبردار باید معادل قیمتی اون رو بهتون بپردازه. پس، از این بابت خیالتون راحت باشه.

مرور زمان در کلاهبرداری های زیر ۱۰۰ میلیون تومان: وضعیت جدید

قبلاً تو پرونده های کیفری، برای بعضی از جرایم یه چیزی داشتیم به اسم «مرور زمان». یعنی اگه شاکی تو یه مدت زمان مشخصی (مثلاً یک سال) شکایت نمی کرد، دیگه حق شکایتش از بین می رفت و پرونده بسته می شد. این موضوع تو کلاهبرداری های زیر ۱۰۰ میلیون تومن که قبلاً قابل گذشت بودن، خیلی مهم بود.

اما حالا با قانون جدید کلاهبرداری زیر ۱۰۰ میلیون که این جرم رو «غیرقابل گذشت» کرده، دیگه داستان مرور زمان هم عوض شده و فرق می کنه. ببینید چه تغییراتی ایجاد شده:

۱. مرور زمان «شکایت» دیگه معنا نداره!

وقتی یه جرمی «غیرقابل گذشت» میشه، یعنی دادستان خودش و بدون اینکه حتماً شاکی شکایت کنه، می تونه پرونده رو پیگیری کنه. پس دیگه اون محدودیت زمانی ۱ ساله برای شکایت شاکی، مطرح نیست. این یعنی اگه شما کلاهبرداری ازتون شد و به هر دلیلی دیر اقدام به شکایت کردید، دیگه مثل قبل نگرانی از بابت مرور زمان شکایت ندارید و می تونید حتی بعد از یک سال هم شکایتتون رو مطرح کنید.

۲. مرور زمان «تعقیب» و «اجرای حکم»

البته این به این معنی نیست که اصلاً مرور زمان از بین رفته. مرور زمان مربوط به «تعقیب» و «اجرای حکم» همچنان پابرجا هستن. این نوع مرور زمان به این بستگی داره که جرم چقدر سنگین باشه و چه مجازاتی براش در نظر گرفته شده باشه. این موضوع یه بحث تخصصی تره و بسته به درجه جرم و حکم دادگاه، مدت زمانش فرق می کنه. مثلاً برای جرایم با مجازات سنگین تر، مرور زمان تعقیب و اجرای حکم هم طولانی تره. اما نکته مهم اینه که برای شما به عنوان شاکی، اون مرور زمان ۱ ساله برای ثبت شکایت که قبلاً وجود داشت، دیگه وجود نداره و این خودش یه تغییر بزرگه.

پس خلاصه کلام اینکه، با این قانون جدید، اگه خدای نکرده کلاهبرداری زیر ۱۰۰ میلیون تومان ازتون شد، دیگه استرس دیر شدن شکایت رو ندارید و می تونید با خیال راحت تر و با کمک وکیل، پرونده تون رو پیگیری کنید.

سوالات متداول

آیا کلاهبرداری زیر ۱۰۰ میلیون تومان (۱ میلیارد ریال) پس از تاریخ ۱۴۰۳/۰۴/۰۸ همچنان قابل گذشت است؟

خیر، طبق اصلاحیه ماده ۱۰۴ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۴۰۳/۰۲/۲۵، این جرایم دیگر قابل گذشت نیستند. این یعنی حتی با رضایت شاکی، جنبه عمومی جرم توسط دادستان پیگیری می شود و متهم باید مجازات قانونی را تحمل کند.

مجازات حبس برای کلاهبرداری زیر ۱۰۰ میلیون تومان چقدر است؟

با توجه به غیرقابل گذشت شدن این جرایم، مجازات حبس از یک تا هفت سال است. دیگر خبری از تقلیل مجازات به نصف نیست و علاوه بر حبس، رد مال و پرداخت جزای نقدی معادل مال اخذ شده نیز الزامی است.

چه زمانی قانون جدید (اصلاحیه ماده ۱۰۴) لازم الاجرا شد؟

این قانون از تاریخ ۱۴۰۳/۰۴/۰۸ (هشتم تیر ماه ۱۴۰۳) لازم الاجرا شده است.

آیا این قانون عطف به ماسبق می شود و شامل پرونده های قدیمی نیز می شود؟

خیر، این قانون عطف به ماسبق نمی شود. یعنی فقط شامل جرایمی است که پس از تاریخ لازم الاجرا شدن (۱۴۰۳/۰۴/۰۸) ارتکاب یافته اند. پرونده هایی که قبل از این تاریخ تشکیل شده اند، تابع قوانین قبلی (قابل گذشت بودن) هستند.

اگر شاکی در یک پرونده کلاهبرداری زیر ۱۰۰ میلیون تومان رضایت دهد، آیا پرونده مختومه می شود؟

خیر، با توجه به غیرقابل گذشت شدن این جرایم، فقط جنبه خصوصی جرم (مانند رد مال) ممکن است با رضایت شاکی تسهیل شود، اما جنبه عمومی جرم و مجازات حبس همچنان توسط دادسرا و دادگاه پیگیری خواهد شد.

مرور زمان شکایت در کلاهبرداری های زیر ۱۰۰ میلیون تومان با قانون جدید چه وضعیتی دارد؟

با غیرقابل گذشت شدن این جرایم، دیگر مرور زمان ۱ ساله برای ثبت شکایت مطرح نیست. یعنی شاکی می تواند حتی پس از گذشت یک سال هم شکایت خود را مطرح کند، زیرا دادسرا موظف به پیگیری جنبه عمومی جرم است.

جمع بندی: هوشیاری و آگاهی، کلید مقابله با کلاهبرداری

خب، رسیدیم به آخر داستان. همونطور که با هم دیدیم، قانون جدید کلاهبرداری زیر ۱۰۰ میلیون یه تغییر اساسی و خیلی مهم ایجاد کرده. از ۸ تیر ۱۴۰۳، دیگه کلاهبرداری های با مبالغ کم هم غیرقابل گذشت شدن. این یعنی دوران «راحت رضایت دادن و فراموش کردن» تو این پرونده ها تموم شده و هم کلاهبرداران باید بدونن که قانون با جدیت بیشتری باهاشون برخورد می کنه، هم مال باخته ها باید بدونن که حتی اگه رضایت هم بدن، جنبه عمومی جرم پیگیری میشه.

درسته که این تغییرات ممکنه یه مقدار گیج کننده باشن، اما اطلاع ازشون برای همه ما لازمه. چه برای اینکه خودمون گول کلاهبردارا رو نخوریم، چه برای اینکه اگه خدای نکرده پامون به یه همچین پرونده ای باز شد، بدونیم چطور باید حقمون رو بگیریم و چطور از خودمون دفاع کنیم. پس حواستون باشه، هوشیاری و آگاهی، بهترین سپر در برابر کلاهبرداریه.

توصیه آخر و مهم اینکه، اگه تو چنین موقعیتی قرار گرفتید، چه به عنوان شاکی و چه متهم، حتماً و تاکید می کنم حتماً با یه وکیل متخصص کیفری مشورت کنید. اینقدر این قوانین ظریف و پیچیده هستن که بدون راهنمایی یه وکیل کاربلد، ممکنه حقتون ضایع بشه یا خودتون رو تو دردسر بزرگ تری بندازید. پس بی گدار به آب نزنید و از تجربه و تخصص وکیلا استفاده کنید.