مهر و موم ترکه در صلاحیت کجاست؟ (مرجع صالح، صلاحیت محلی و آخرین تغییرات قانونی)

همین اول کار اگر بخواهیم خیلی رک و پوست کنده به سوال اصلی جواب بدهیم، باید بگوییم که مهر و موم ترکه الان در صلاحیت دادگاه صلح است. این یک تغییر مهم توی قانون هست که شاید خیلی ها ازش خبر نداشته باشند، چون قبلاً این کار دست شوراهای حل اختلاف یا حتی دادگاه بخش بود. وقتی یکی از عزیزانمون فوت می کنه، خیلی وقت ها نگرانیم که خدای نکرده به اموالش دست درازی بشه یا چیزی از بین بره. اینجا مهر و موم ترکه مثل یک سپر عمل می کنه و اجازه نمیده کسی بدون اجازه قانون به دارایی ها دست بزنه.

وقتی عزیزی رو از دست می دیم، علاوه بر بار عاطفی و غم بزرگی که روی دوشمون هست، یه عالمه کار اداری و قانونی هم پیش میاد. یکی از این کارها، که برای حفظ حقوق همه ذینفعان حیاتیه، بحث «مهر و موم ترکه» هست. شاید اسمش یه خورده عجیب یا پیچیده به نظر بیاد، اما در واقع یک اقدام حمایتی قانونیه که کمک می کنه اموال متوفی تا زمانی که تکلیفشون مشخص بشه، سالم و دست نخورده بمونن.

توی این مسیر پر پیچ و خم، دونستن اینکه باید سراغ کدوم مرجع قانونی بریم و چطور این کار رو انجام بدیم، خودش یه چالش بزرگ محسوب میشه. مخصوصاً با تغییراتی که اخیراً تو قوانین داشتیم، ممکنه خیلیا گیج بشن و ندونن باید چیکار کنن. هدف اصلی این مقاله همینه: اینکه به زبانی ساده و خودمونی بهتون بگیم مهر و موم ترکه دقیقاً چیه، چرا اینقدر مهمه، کدوم دادگاه مسئول رسیدگی بهشه و چطور می تونید این کار رو پیگیری کنید. پس اگه می خواهید از اموال عزیزتون محافظت کنید و سر از کار و قانون دربیارید، تا آخرش با ما همراه باشید.

مهر و موم ترکه چیست و چرا اینقدر مهم است؟

بیایید از اول شروع کنیم. وقتی یک نفر فوت می کنه، یه سری اموال، حقوق و حتی بدهی ازش باقی می مونه که بهشون می گیم «ترکه» یا «ماترک». این ترکه فقط شامل پول نقد، خونه، ماشین یا زمین نیست؛ ممکنه شامل طلب هایی باشه که متوفی از دیگران داشته، یا حتی بدهی هایی که به گردنش بوده. در واقع، ترکه یک بسته کامله از هر چیزی که یک نفر در زمان حیاتش داشته یا باید می داشته.

حالا مهر و موم ترکه یعنی چی؟ فرض کنید یه کمد پر از وسایل با ارزش دارید، ولی برای مدتی مجبورید خونه رو ترک کنید. چیکار می کنید؟ احتمالاً در کمد رو قفل می کنید و کلیدش رو به کسی که بهش اعتماد دارید، می سپارید تا کسی بهش دست نزنه. مهر و موم ترکه هم دقیقاً همین کاره، با این تفاوت که قفل و کلیدش دست قانون هست. یعنی وقتی یک نفر فوت می کنه، قانون برای اینکه از اموالش در برابر هرگونه دست درازی، دزدی، اتلاف (از بین رفتن) یا تصرف غیرمجاز جلوگیری کنه، دستور میده که این اموال مهر و موم بشن.

این کار تضمین می کنه که تا زمانی که همه ورثه و ذینفعان دور هم جمع بشن، حقوقشون مشخص بشه و تصمیم بگیرن که با ترکه چیکار کنن، هیچ کس نتونه به صورت سرخود به این اموال دست بزنه یا کاری باهاش بکنه. اینجوری هم خیال ورثه راحته، هم طلبکارها مطمئن میشن که اموال به همین راحتی از دسترس خارج نمیشه، و هم موصی لهم (کسانی که متوفی به نفعشون وصیت کرده) خیالشون بابت اجرای وصیت راحته.

یکی از سوالاتی که ممکنه پیش بیاد، تفاوت مهر و موم ترکه با «تحریر ترکه» است. تحریر ترکه یعنی دقیقاً همه اموال، بدهی ها و حقوق متوفی رو بنویسیم و لیست کنیم. اما مهر و موم ترکه، قدم اوله؛ یعنی قبل از اینکه دقیقاً بدونیم چی هست و چی نیست، فقط جلوی دست درازی رو می گیریم. فکر کنید مهر و موم مثل پلمپ کردن یه انبار پر از جنسه، در حالی که تحریر ترکه یعنی وارد اون انبار بشیم و دونه دونه جنسا رو بشماریم و ثبت کنیم. پس اول پلمپ می کنیم، بعد میریم سراغ شمردن!

مرجع صالح برای مهر و موم ترکه کجاست؟ (همین الان به روز باشید!)

خب، می رسیم به سوال اساسی که عنوان مقاله مون هم هست: مهر و موم ترکه رو باید از کجا درخواست کنیم؟ سال ها این موضوع دست خوش تغییر بوده و ممکنه هنوز خیلی ها بر اساس قوانین قدیمی عمل کنند. اما برای اینکه کارتون راه بیفته و وقتتون هدر نره، باید بگم که الان مرجع صالح برای رسیدگی به درخواست مهر و موم ترکه، فقط و فقط «دادگاه صلح» هست.

این تغییر از کجا اومد؟ داستان از این قراره که قبلاً این کارها توی «دادگاه بخش» انجام می شد. بعد با اومدن شوراهای حل اختلاف، صلاحیتش به این شوراها منتقل شد. اما با تصویب قانون جدید شوراهای حل اختلاف در تاریخ ۱۴۰۲/۰۶/۲۲، خیلی از وظایف و صلاحیت های شوراها به «دادگاه صلح» واگذار شد. دادگاه صلح، یک مرجع قضایی جدید هست که حالا مسئولیت رسیدگی به خیلی از دعاوی با مبلغ کم و همینطور یه سری امور حسبی مثل همین مهر و موم ترکه رو به عهده داره.

پس، اگه خدای نکرده نیاز به مهر و موم ترکه پیدا کردید، یادتون باشه که دیگه نباید برید سراغ شورای حل اختلاف یا دادگاه بخش. مرجع قانونی و صالح برای این کار، دادگاه صلح هست. باید به دادگاه صلحی مراجعه کنید که توی حوزه قضایی آخرین اقامتگاه متوفی قرار داره. مثلاً اگر متوفی در شهر شیراز زندگی می کرده، باید درخواستتون رو به دادگاه صلح شیراز بدید. این نکته خیلی مهمه و دونستنش جلوی کلی سردرگمی و دوندگی رو می گیره.

صلاحیت محلی دادگاه صلح در امور مهر و موم ترکه

تا اینجا فهمیدیم که دادگاه صلح مرجع صالح برای مهر و موم ترکه است، اما دقیقاً کدام دادگاه صلح؟ فرض کنید متوفی در چند شهر مختلف اموال داشته یا محل زندگی اش دائماً تغییر می کرده. اینجا بحث «صلاحیت محلی» پیش میاد که برای اینکه کارتون به مشکل نخوره و درخواستتون رد نشه، باید حسابی حواستون بهش باشه. طبق قانون امور حسبی، قواعد صلاحیت محلی به ترتیب زیره:

1. آخرین اقامتگاه متوفی در ایران: این قاعده اصلیه و در اولویت قرار داره. یعنی اگر متوفی یک محل زندگی مشخص و ثابت در ایران داشته که بهش «اقامتگاه» می گیم، باید به دادگاه صلح همون شهر یا شهرستان مراجعه کنید.

   مثال: فرض کنید متوفی در طول عمرش در چند شهر زندگی کرده، اما آخرین جایی که به صورت رسمی و با قصد اقامت دائم زندگی می کرده، شهر رشت بوده. در این صورت، دادگاه صلح شهر رشت صالح به رسیدگیه، حتی اگر اموالش در تهران باشه.

2. آخرین محل سکنای متوفی در ایران: حالا اگر متوفی اقامتگاه مشخصی در ایران نداشته باشه (یعنی جایی رو به عنوان محل زندگی دائمی انتخاب نکرده باشه)، باید به سراغ «آخرین محل سکنا» یا همون آخرین جایی که زندگی می کرده بریم.

   مثال: اگر متوفی مثلاً همیشه در سفر بوده و اقامتگاه مشخصی نداشته، ولی آخرین بار که در ایران حضور داشته، چند ماهی رو در یک آپارتمان اجاره ای در مشهد زندگی می کرده، دادگاه صلح مشهد صلاحیت داره.

3. محل وقوع ترکه: اگر متوفی نه اقامتگاه مشخصی در ایران داشته و نه محل سکنایش معلوم باشه، یا اصلاً در ایران زندگی نمی کرده و در خارج از کشور فوت شده باشه، دادگاه صلحی صالح به رسیدگیه که اموالش در اونجا قرار داره.

   مثال: یک ایرانی مقیم خارج از کشور فوت می کنه و هیچ اقامتگاه یا محل سکنایی در ایران نداشته. تنها دارایی او یک باغ در شهر کاشان است. در این صورت، دادگاه صلح کاشان باید به درخواست مهر و موم ترکه رسیدگی کنه.

4. تعدد اموال غیرمنقول در حوزه های قضایی مختلف: اگر متوفی چندین مال غیرمنقول (مثل زمین، خانه) در شهرهای مختلف داشته باشه و هیچ کدام از قواعد بالا به تنهایی کارساز نباشه، دادگاه صلحی صالح به رسیدگیه که مال غیرمنقول در حوزه قضایی اون قرار داره و «زودتر اقدام به مهر و موم کرده». یعنی اگه چند دادگاه صلاحیت داشته باشن، اونی که سریع تر دست به کار شده، کار رو به عهده می گیره.

   مثال: متوفی در اصفهان و تبریز دو قطعه زمین داره و اقامتگاه یا محل سکنای مشخصی هم در ایران نداشته. اگر ورثه همزمان در اصفهان و تبریز درخواست مهر و موم بدن، دادگاه صلحی که پرونده رو زودتر شروع کرده و دستور مهر و موم رو صادر کرده، مسئول ادامه کار میشه.

به خاطر همین نکات ریز و درشت حقوقی هست که دونستن این قوانین اهمیت پیدا می کنه. یک اشتباه کوچک در انتخاب دادگاه می تونه کلی وقت و هزینه رو از شما بگیره. پس قبل از هر کاری، حتماً از صلاحیت محلی دادگاه مطمئن بشید.

یادتون باشه که مرجع صالح برای رسیدگی به درخواست مهر و موم ترکه، بعد از آخرین تغییرات قانونی، فقط دادگاه صلح است و باید به دادگاه صلحی مراجعه کنید که در حوزه قضایی آخرین اقامتگاه متوفی قرار داره.

چه کسانی می توانند درخواست مهر و موم ترکه بدهند؟ (شما هم شامل می شوید؟)

مهر و موم ترکه یک کار مهم حقوقیه و هر کسی نمی تونه درخواستش رو بده. قانون امور حسبی (ماده ۱۶۷) به صورت مشخص گفته که چه کسانی حق درخواست مهر و موم ترکه رو دارند. بیاین ببینیم این افراد چه کسانی هستند:

• ورثه متوفی یا نماینده قانونی آن ها: این طبیعی ترین و رایج ترین گروه هستند. یعنی هر کسی که از متوفی ارث می بره (مثل فرزندان، همسر، پدر و مادر، خواهر و برادر و…) یا نماینده قانونی اون ها (مثلاً اگر یکی از ورثه صغیر باشه، قیمش می تونه این درخواست رو بده) حق داره درخواست مهر و موم ترکه رو مطرح کنه.
• موصی له (کسی که به نفعش وصیت شده): اما با یک شرط! فقط در صورتی می تونه درخواست بده که وصیت به «جزء مشاع» باشه. یعنی چی؟ یعنی اگر متوفی بخشی از کل دارایی هاش رو (مثلاً یک سوم اموالش) برای کسی وصیت کرده باشه، اون شخص می تونه درخواست مهر و موم رو بده. اما اگه متوفی یک مال مشخص و معین رو (مثلاً این خونه یا اون ماشین رو) برای کسی وصیت کرده باشه، اون شخص دیگه نمی تونه مهر و موم رو درخواست کنه، چون وصیتش جزو مشاع نیست.
• طلبکار متوفی: اگر کسی از متوفی طلب داشته باشه، به شرط اینکه طلبش با «سند رسمی» (مثل سند رهن یا سند لازم الاجرا) یا «حکم قطعی دادگاه» ثابت شده باشه، و در مقابل این طلب هم وثیقه ای (مثل رهن) وجود نداشته باشه یا تأمین دیگه ای برای طلبش نگرفته باشه، می تونه درخواست مهر و موم ترکه رو به اندازه طلبش بده. اینجوری مطمئن میشه که اموال متوفی تا زمان پرداخت بدهی، از بین نمیره.
• وصی: وصی کسیه که متوفی قبل از فوتش، اون رو برای اداره بخشی از اموالش یا انجام کارهای مشخصی تعیین کرده. وصی هم می تونه برای حفظ اموالی که مسئولیتش رو داره، درخواست مهر و موم ترکه رو بده.

موارد اقدام خودکار دادگاه صلح بدون نیاز به درخواست

یه وقتایی هم هست که هیچ کدوم از این افراد درخواست نمی دن، اما اوضاع طوریه که قانون خودش تشخیص میده باید مهر و موم انجام بشه. این موارد هم خیلی مهمن:

• فوت در اماکن استیجاری، مهمانخانه یا جاهای مشابه: اگه کسی توی یک خونه اجاره ای، مهمانخانه، هتل یا هر جای دیگه ای فوت کنه و هیچ کس هم نباشه که از اموالش محافظت کنه، مالک اون ملک یا مدیر مهمانخانه باید به دادگاه صلح خبر بده. در این حالت، دادگاه خودش وارد عمل میشه و مهر و موم ترکه رو انجام میده تا اموال متوفی حفظ بشه.
• اموال دولتی یا عمومی امانت نزد متوفی: اگر متوفی اموال دولتی یا عمومی رو به صورت امانت دست خودش داشته، دادگاه صلح به محض اطلاع، اون اموال رو مهر و موم می کنه. البته در این مورد، فقط اموال دولتی مهر و موم میشه، مگر اینکه ذینفعان دیگه برای بقیه اموال هم درخواست مهر و موم بدن.
• لزوم اقدامات فوری برای حفظ ترکه: گاهی اوقات ممکنه اوضاع اضطراری باشه و تا رسیدن دادرس دادگاه صلح، خطر از بین رفتن یا دست درازی به اموال وجود داشته باشه. در این شرایط، دادستان، یا اگه دادستان نباشه کلانتری محل، و اگه مامورین شهربانی هم نباشن، حتی دهبان با حضور دو نفر معتمد محلی، می تونه فوراً اقدام به مهر و موم کنه و بعداً صورت مجلس رو به دادگاه صلح بفرسته. این نشون میده که قانون چقدر به حفظ اموال اهمیت میده و در مواقع ضروری، اجازه اقدامات سریع رو داده.

پس هم اشخاص ذینفع و هم خود دادگاه در شرایط خاص، این قدرت و وظیفه رو دارن که برای حفظ ترکه اقدام به مهر و موم کنن.

فرآیند درخواست و نحوه اجرای مهر و موم ترکه چطوریه؟

حالا که فهمیدیم کی می تونه درخواست بده و کجا باید بره، بیایید ببینیم این فرآیند از اول تا آخر چطور پیش میره. درخواست مهر و موم ترکه مثل خیلی از کارهای حقوقی دیگه، تشریفات خاص خودش رو داره.

مراحل اولیه درخواست

1. تهیه مدارک لازم: اولین قدم، جمع آوری مدارکه. این مدارک معمولاً شامل گواهی فوت متوفی و اسنادی که اثبات کننده سمت شماست (مثلاً شناسنامه و کارت ملی شما به عنوان وارث، یا اگر طلبکار هستید، سند رسمی طلب یا حکم قطعی دادگاه). نیازی به گواهی انحصار وراثت توی این مرحله نیست، چون مهر و موم برای حفظه نه تقسیم.
2. تنظیم و ارائه دادخواست: باید یک دادخواست رسمی برای مهر و موم ترکه تنظیم کنید. این دادخواست رو به دادگاه صلح صالح (که قبلاً در مورد صلاحیت محلی صحبت کردیم) ارائه میدید.

تعیین وقت و ابلاغ

بعد از اینکه دادخواستتون ثبت شد، دادگاه صلح درخواست شما رو بررسی می کنه. معمولاً به خاطر فوریت موضوع مهر و موم ترکه، دادگاه سعی می کنه سریع اقدام کنه. یه روز و ساعت برای اجرای مهر و موم تعیین میشه و به همه ذینفعانی که مشخصاتشون توی پرونده هست (مثل بقیه ورثه، وصی، یا موصی لهم)، این زمان ابلاغ میشه تا اگر خواستن، در محل حاضر بشن.

چگونگی اجرای مهر و موم

روز موعود، یک مأمور از طرف دادگاه صلح (مباشر مهر و موم) به محل اموال متوفی میره. این مأمور با خودش لاک یا موم رسمی و یک مهر مخصوص دادگاه میاره. مراحل اجرا معمولاً این شکلیه:

• درب های اتاق ها، کمدها، صندوق ها یا هر جایی که اموال متوفی در اونجا نگهداری میشه، با استفاده از لاک یا موم مخصوص پلمپ میشه.
• بعد، علامت مهر رسمی دادگاه روی این لاک یا موم زده میشه. این علامت، مثل یک امضای رسمی، نشان دهنده اینه که هیچ کس حق نداره بدون دستور دادگاه به این پلمپ دست بزنه.
• هدف اصلی این کار اینه که از هرگونه تصرف، جابجایی یا از بین بردن اموال جلوگیری بشه تا زمانی که تکلیف قانونی شون معلوم بشه.

نقش مأمورین انتظامی یا دهبان در موارد فوری

همونطور که قبلاً هم گفتیم، گاهی اوقات اوضاع خیلی اضطراریه و تا رسیدن مأمور دادگاه، ممکنه اتفاق بدی برای اموال بیفته. توی اینجور مواقع، قانون اجازه داده که دادستان، کلانتری محل یا حتی دهبان با حضور دو نفر معتمد محلی، فوراً اقدام به مهر و موم کنن. این مأمورین بعد از انجام کار، یک صورت مجلس دقیق تهیه می کنن و همه کلیدهای قفل های مهر و موم شده رو توی یک پاکت دربسته به دادگاه صلح می فرستن تا دادگاه خودش اون ها رو نگه داره.

مدت زمان تقریبی از درخواست تا اجرا

شاید بپرسید این کار چقدر طول می کشه؟ واقعیت اینه که زمان مشخص و قطعی ای وجود نداره. مهر و موم ترکه جزو «امور حسبی» و «فوری» محسوب میشه و دادگاه ها سعی می کنن با فوریت بهش رسیدگی کنن. اما بسته به حجم کار دادگاه، تعداد پرونده ها و پیچیدگی موضوع، ممکنه چند روز یا حتی کمی بیشتر طول بکشه. مهم اینه که معمولاً این کار رو خیلی سریع انجام میدن تا جلوی هرگونه ضرر و زیان گرفته بشه.

جزئیات صورت مجلس مهر و موم ترکه

وقتی مأمور دادگاه میاد و اموال رو مهر و موم می کنه، صرفاً به پلمپ کردن اکتفا نمی کنه. یک برگ کاغذ رسمی به اسم «صورت مجلس مهر و موم ترکه» هم تنظیم میشه که مثل یک گزارش جامع و دقیق از همه چیزه. این صورت مجلس خیلی مهمه، چون سند اصلی این اقدامه و جزئیات دقیق رو ثبت می کنه. بیاین ببینیم چی باید توی این صورت مجلس نوشته بشه:

• تاریخ و ساعت دقیق: حتماً باید تاریخ (سال، ماه، روز) و ساعت دقیق شروع و پایان عملیات مهر و موم ثبت بشه.
• نام و مشخصات مأمور: اسم و فامیل و سمت کسی که داره این کار رو انجام میده (مباشر مهر و موم) باید کاملاً مشخص باشه.
• علت مهر و موم: دقیقاً باید مشخص بشه که چرا این مهر و موم انجام شده. مثلاً «به درخواست ورثه برای حفظ اموال» یا «به دلیل فوت شخص در مهمانخانه و عدم وجود حافظ».
• مشخصات درخواست کننده یا اشاره به اقدام خودکار دادگاه: اگه کسی درخواست داده، اسم و مشخصات و آدرس اون فرد ثبت میشه. اگه هم دادگاه خودش رأساً اقدام کرده، این موضوع توی صورت مجلس ذکر میشه.
• نام و اظهارات اشخاص ذینفع حاضر: هر کسی که از ذینفعان (ورثه، طلبکار، وصی و…) در زمان اجرای مهر و موم حاضر باشه، اسمش و اگر اظهار نظری داشته باشه، اظهاراتش ثبت میشه.
• محل دقیق مهر و موم: باید کاملاً مشخص باشه که دقیقاً کجاها مهر و موم شده. مثلاً «اطاق نشیمن، کمد داخل اتاق خواب، صندوقخانه، گنجه آشپزخانه».
• وصف اجمالی اشیای مهر و موم نشده: بعضی از اموال رو نمیشه مهر و موم کرد (مثلاً وسایل شخصی که هر روز بهش نیاز دارن یا اموالی که فاسد شدنیه). اینجور اشیا باید به صورت کلی توصیف بشن.
• وضعیت اموال (جابجایی یا عدم جابجایی): مشخص میشه که اموال در همون جایی که بودن مهر و موم شدن یا قبل از مهر و موم، جابجایی ای صورت گرفته.
• مشخصات نگهبان (در صورت تعیین): اگه قرار باشه کسی به عنوان نگهبان اموال تعیین بشه، اسم و مشخصاتش ثبت میشه و مشخص میشه که نگهبان رو دادگاه تعیین کرده یا ذینفعان معرفی کردن.
• اظهار کتبی و کتبی اشخاص ساکن: کسانی که با متوفی در یک جا زندگی می کردن یا اموال در دستشون بوده، باید کتباً و با قسم یا التزام، اظهار کنن که چیزی از اموال متوفی رو خارج یا مخفی نکردن و از این جور کارها توسط بقیه هم خبر ندارن.
• امضای مأمور و حاضرین: در نهایت، صورت مجلس باید به امضای مأمور دادگاه و تمام کسانی که در جلسه حاضر بودن و ذینفع محسوب میشن، برسه. اگه کسی نخواست یا نتونست امضا کنه، این موضوع در صورت مجلس ذکر میشه.

یک نکته مهم دیگه: اگر در حین مهر و موم، وصیت نامه ای یا برگه های مهم دیگه ای پیدا بشه که مهر و موم شده باشه، مأمور مشخصات اون رو توی صورت مجلس می نویسه و اون لفاف رو به دادگاهی که برای رسیدگی به امور ترکه صالحه، می فرسته. اگر هم از روی عنوان روی لفاف معلوم بشه که مدارک مال کسی غیر از متوفیه، به صاحبش برگردونده میشه. وسایل ضروری برای زندگی عیال و فرزندان متوفی و همینطور هزینه های لازم برای کفن و دفن هم مهر و موم نمیشه و از محل ترکه تأمین میشه.

رفع مهر و موم ترکه و تشریفات آن

مهر و موم ترکه برای همیشه نیست و یک روزی باید برداشته بشه. معمولاً بعد از اینکه ورثه مدارکشون رو تکمیل کردن، انحصار وراثت انجام شد، و تصمیم گرفتن که می خوان چیکار کنن، درخواست رفع مهر و موم ترکه رو میدن تا بتونن به اموال دسترسی پیدا کنن. این مرحله هم مثل مرحله مهر و موم، قواعد و تشریفات قانونی خودش رو داره.

چه کسانی حق درخواست رفع مهر و موم را دارند؟

همان کسانی که حق درخواست مهر و موم ترکه را داشتند، یعنی:

• هر یک از ورثه متوفی یا نماینده قانونی آن ها.
• موصی له (در صورتی که وصیت به جزء مشاع باشد).
• طلبکار متوفی (با شرایط خاص).
• وصی.

این افراد می توانند به دادگاه صلحی که قبلاً دستور مهر و موم را صادر کرده بود، مراجعه کنند و درخواست رفع مهر و موم ترکه را مطرح کنند.

مراحل درخواست رفع مهر و موم

درخواست رفع مهر و موم هم مثل درخواست مهر و موم، با ارائه یک درخواست کتبی یا دادخواست به دادگاه صلح انجام میشه. دادگاه بعد از بررسی درخواست، یک روز و ساعت مشخص رو برای برداشتن مهر و موم تعیین می کنه.

ابلاغ به ذینفعان و عدم مانع بودن عدم حضور آن ها

دادگاه صلح روز و ساعت رفع مهر و موم رو به همه ذینفعان (ورثه، وصی، موصی لهم و…) که در حوزه قضایی همون دادگاه زندگی می کنن، اطلاع میده. این ابلاغ برای اینه که اگه کسی خواست، حاضر بشه و شاهد این مرحله باشه. اما نکته مهم اینه که حتی اگه بعضی از ذینفعان هم حاضر نشن، مانع از انجام رفع مهر و موم نمیشه و کار طبق برنامه پیش میره. این موضوع برای جلوگیری از کارشکنی های احتمالی و به تأخیر انداختن روند کار در نظر گرفته شده.

مفاد صورت مجلس رفع مهر و موم ترکه

درست مثل مهر و موم، وقتی مهر و موم برداشته میشه هم یک صورت مجلس دقیق تهیه میشه. این صورت مجلس شامل اطلاعات زیره:

• تاریخ و ساعت دقیق: مثل قبل، تاریخ (روز، ماه، سال) و ساعت دقیق برداشتن مهر و موم با جزئیات کامل ثبت میشه.
• نام و مشخصات درخواست کننده: اسم و مشخصات کسی که درخواست رفع مهر و موم رو داده بود.
• حضور و اظهارات اشخاص ذینفع: اسم و مشخصات همه کسانی که در زمان رفع مهر و موم حاضر بودن و اگر اظهار نظری داشتن، اظهاراتشون ثبت میشه.
• وضعیت مهر و موم: این قسمت خیلی مهمه! باید دقیقاً مشخص بشه که مهر و موم «صحیح و بی عیب» بوده یا «دست خورده و آسیب دیده». اگه دست خورده بود، باید توضیحات کامل در مورد میزان و چگونگی دست خوردگی داده بشه. این موضوع می تونه در مراحل بعدی حقوقی و برای پیگیری اتفاقات احتمالی، حسابی کارساز باشه.
• نام و سمت کسی که مهر و موم را برمی دارد: مشخصات مأمور دادگاه که این کار رو انجام میده.
• امضای مأمور و حاضرین: در نهایت، صورت مجلس به امضای مأمور دادگاه و همه حاضرین ذینفع می رسه.

با انجام این تشریفات، مهر و موم ترکه برداشته میشه و ورثه یا سایر ذینفعان می تونن طبق قانون به اموال دسترسی پیدا کنن و مراحل بعدی تقسیم یا اداره ترکه رو پیگیری کنن. این فرآیند نشون میده که قانون چقدر تلاش می کنه تا شفافیت و عدالت در امور مربوط به ترکه متوفی رعایت بشه.

نتیجه گیری

همونطور که دیدیم، مهر و موم ترکه یک گام اساسی و خیلی مهم برای حفظ و نگهداری از اموال متوفی هست تا زمانی که تکلیفش به صورت قانونی مشخص بشه. این فرآیند جلوی هرگونه سوءاستفاده، دزدی یا از بین رفتن اموال رو می گیره و حقوق همه ذینفعان، از ورثه گرفته تا طلبکاران و موصی لهم، رو تا حد زیادی تأمین می کنه.

با تغییرات جدید قانونی، حالا دیگه مرجع صالح برای رسیدگی به درخواست مهر و موم ترکه، دادگاه صلح هست. این تغییر مهمی بود که دونستنش باعث میشه درگیر بوروکراسی اداری و وقت تلف کردن نشیم. یادتون باشه که علاوه بر دادگاه صالح، رعایت قواعد صلاحیت محلی و دونستن اینکه چه کسانی می توانند درخواست مهر و موم رو بدن، از اهمیت بالایی برخورداره.

در طول این مقاله سعی کردیم به زبانی ساده و کاربردی همه جنبه های مهر و موم ترکه، از تعریف و اهمیتش گرفته تا مراحل درخواست، نحوه اجرا و تشریفات رفع مهر و موم رو توضیح بدیم. امیدواریم این اطلاعات بهتون کمک کنه تا در شرایط حساس، با آگاهی کامل و بدون دغدغه حقوقی، بتونید از حقوق خودتون یا عزیزانتون دفاع کنید.

موضوعات مربوط به ارث و ترکه گاهی اوقات می تونه خیلی پیچیده بشه و شامل جزئیات حقوقی زیادی باشه که نیاز به تخصص داره. اگر پرونده شما شرایط خاصی داره یا در هر مرحله ای نیاز به راهنمایی بیشتری پیدا کردید، بهترین کار اینه که حتماً با یک مشاور حقوقی یا وکیل متخصص مشورت کنید. یه راهنمایی درست و به موقع می تونه جلوی کلی دردسر و هزینه های اضافی رو بگیره و مطمئن بشید که همه چیز طبق قانون و به بهترین شکل پیش میره.