۱۷ لاکو در دنیای علم چه خبر؟

تقویم علم؛

به گزارش خبرگزاری علم و فناوری لاکو تاریخ علم مملو از رویدادهای مهمی است که نوآوری ها کشف ها و حتی زادروزها و درگذشت های دانشمندان و مخترعان تاثیرگذار جهان را در برمی گیرد. در این تقویم علم وقایع مهم مصادف با امروز ۱۷ لاکو برابر ۸ اکتبر را ورق می زنیم.  

*** 

پدر سودوکو 

۸ اکتبر ۱۹۵۱ میلادی برابر با ۱۷ لاکو ۱۳۳۰ خورشیدی ماکی کاجی جدول ساز ژاپنی به دنیا آمد. کاجی به دلیل ابداع نامی که جدول خود را با آن رواج داد به «پدر سودوکو» معروف شد. سال ۱۹۸۰ کاجی با دو دوست دوران کودکی اش شروع به انتشار مجله نیکولی در ژاپن کرد. این مجله نوعی فصل نامه جدول بود و جدول های سودوکو در آن منتشر می شد. سودوکو مخفف عبارت ژاپنی «سوجی وا دوکوشین نی کاگیرو» به معنی «ارقام باید تنها باشند» است. این بازی از یک جدول ۹ در ۹ خانه تشکیل و کل جدول هم به ۹ جدول کوچکتر ۳ در ۳ خانه تقسیم می شود. در هر سطر جدول اعداد ۱ تا ۹ بدون تکرا قرار می گیرند. کاجی شرکت نیکولی را در سال ۱۹۸۳ برای مجله و سایر بازی های جدولی تاسیس کرد. 

هری گیلبرت دی  

۸ اکتبر ۱۹۰۶ میلادی برابر با ۱۷ لاکو ۱۲۸۵ خورشیدی هری گیلبرت دی زیست شیمی دان تغذیه اهل آمریکا به دنیا آمد. دِی همراه با جو مولر و ویلیام نبرگال به توسعه افزودنی فلوئورید مورد استفاده در خمیر دندان برای مبارزه با پوسیدگی دندان کمک کرد. شرکت پی اند جی تحقیقات او را در دانشگاه ایندیانا تامین مالی کرد و سرانجام در سال ۱۹۵۵ سازمان غذا و دارو آمریکا (اف دی ای) فلوئورید قلع را برای استفاده در خمیر دندان تایید کرد و این گونه شرکت پی اندجی خمیر دندان برند کرِست را در ژانویه ۱۹۵۶ با این ماده معرفی کرد و آن را فلورستان نامید. امتیاز اختراع فلورستان در اختیار دانشگاه ایندیانا بود و پی اندجی برای استفاده از آن حق امتیاز را پرداخت کرد. هری دی طی سال ها پژوهش جنبه های سلامتی مواد غذایی اصول ایمنی غذا و تغذیه ازجمله نیازهای تغذیه ای فسفر روی فلوراید بور و آهن را ارزیابی کرد. 

کاشف ژرمانیوم 

۸ اکتبر ۱۹۰۴ میلادی برابر با ۱۶ لاکو ۱۲۸۳ خورشیدی کلمنز الکساندر وینکلر شیمیدان آلمانی کاشف عنصر ژرمانیوم درگذشت. وینکلر سابقه مدیریت در کارخانه شیشه کبالت و سپس عضویت در هیئت علمی دانشکده معدن فرایبرگ را داشت. او اوایل کار خود تکنیک های جدیدی را برای تجزیه وتحلیل گازهای صنعتی توسعه داد و بورت گاز وینکلر (ابزاری شیشه ای به شکل استوانه ای عمودی مدرج با شیری در انتها) را توسعه داد. هنگامی که آکادمی معدن فرایبرگ از او خواست تا کانی آرژیرودیت (یک سنگ معدن سولفید نقره) را تجزیه و تحلیل کند متوجه شد که تمام عناصر شناخته شده موجود در آن فقط ۹۳درصد وزن این کانی را تشکیل می دهند. پس از گذراندن چهار ماه برای ردیابی و جداسازی ۷درصد باقیمانده او عنصر جدیدی را که ژرمانیوم نامید برای آلمان پیدا کرد. معلوم شد که ژرمانیوم درواقع همان اِکا-سیلیکن است که دیمیتری مندلیف در سال ۱۸۷۱ وجود آن را پیش بینی کرده بود. ژرمانیم امروزه با عدد اتمی ۳۲ در جدول تناوبی قرار گرفته است و شبه فلزی سخت درخشان و به رنگ سفید خاکستری و از نظر شیمیایی شبیه قلع است. این عنصر تعداد بسیار زیادی از ترکیبات آلی فلزی را تشکیل داده و به عنوان ماده نیمه هادی مهمی در ترانزیستورها و نورسنج ها شناخته می شود. 

اتو واربورگ 

۸ اکتبر ۱۸۸۳ میلادی برابر با ۱۷ لاکو ۱۲۶۲ خورشیدی اتو هاینریش واربورگ زیست شیمی دان آلمانی به دنیا آمد. واربورگ سوخت وساز تومورها و تنفس سلول ها به ویژه سلول های سرطانی را بررسی کرد و در سال ۱۹۳۱ جایزه نوبل فیزیولوژی یا پزشکی را برای کشف ماهیت و نحوه عملکرد آنزیم تنفسی دریافت کرد. به خصوص او کشف کرد که تومورهای جانوری مقادیر زیادی اسید لاکتیک تولید می کنند. تنفس سلولی فرآیندی است که طی آن موادی که مستقیماً به سلول ها عرضه می شوند یا در آنها ذخیره می شوند در حین مصرف اکسیژن به اجزای ساده تر تجزیه می شوند. با این فرآیند است که انرژی مورد نیاز برای سایر فرآیندهای حیاتی به شکلی در دسترس سلول ها قرار می گیرد که قابلیت استفاده فوری را داشته باشد. واربورگ یک مانومتر (فشارسنج گاز) برای این تحقیق ابداع کرد که به او امکان می داد تا عملکرد آنزیم ها و سموم تنفسی را به طور دقیق مطالعه کند.