قالبی چالش برانگیز برای تیم، تماشاگر و میزبان؛ آیا وقت ۳۲ تیمی شدن جام ملت‌های اروپا فرا رسیده؟
به گزارش خبرنگار گروه ورزش خبرگزاری علم و فناوری لاکو، از عصر شنبه هفته جاری دور حساس رقابت‌های جام ملت‌های اروپا «یورو ۲۰۲۴» با انجام مرحله یک هشتم نهایی آغاز شد.
در شرایطی که بازی‌های قابل توجهی از این مرحله نیز انجام گرفته و تیم‌های سوئیس، آلمان، انگلیس و اسپانیا برنده شده و ایتالیا، دانمارک، اسلواکی و گرجستان جام را ترک کرده اند، بحث در مورد «کیفیت» پیکار‌های دور گروهی همچنان ادامه دارد. صحبت‌ها تا انجا پیش رفته که کارشناسان حتی به اتحادیه فوتبال اروپا «توصیه» می‌کنند تعداد تیم‌های جام را از ۲۴ به ۳۲ افزایش دهد تا مانع وقوع یکسری از اتفاقات ناخوش در مهم‌ترین فستیوال فوتبالی قاره سبز شود.
به باور تحلیل گران قالب کنونی مسابقات مشکلات زیادی برای میزبان، تماشاگران و حتی تیم‌ها ایجاد می‌کند تا جایی که کیفیت بازی‌ها کاهش یافته و به فوتبال لطمه وارد می‌شود.
*اولین ایراد به فرمت کنونی
اولین ایرادی که در این قالب به رقابت‌های یورو گرفته می‌شود، کاهش کیفیت بازی هاست که هوادار و بیننده را راضی نمی‌کند.زمانی که در تاریخ ۲۵ خرداد یورو ۲۰۲۴ با بازی افتتاحیه آلمان و اسکاتلند آغاز شد، ژرمن‌ها به برتری پرگل ۵ بر یک مقابل حریف نام آشنای خود دست یافتند. در پی این نتیجه، سوئیس ۳ بر یک مقابل مجارستان برنده شد و اسپانیا نیز با ۳ گل بر کرواسی غلبه کرد.
ثبت چنین نتایج پرگلی به دوستداران فوتبال وعده جامی پرگل را داد.در همان به اصطلاح هفته نخست بازی ها، ۳۴ گل از خط دروازه‌ها عبورکرد و میانگین گل زده ۲.۸۳ در هر بازی ثبت شد که قابل توجه و رضایت بخش بود.
در هفته دوم بازی ها، شمار گل‌های زده به ۲۷ کاهش یافت که میانگین ۲.۲۵ به دست آمد که البته بازهم راضی کننده بود اما در هفته سوم تنها ۲۰ گل در ۱۲ بازی از خط دروازه‌ها عبورکرد. به این ترتیب میانگین ۱.۶ حاصل شد که این رقم باعث انتقاد و گلایه مندی هوادار و رسانه شد.
*اشکالی که از قالب بازی‌ها گرفته شد
اما قالب ۲۴ تیمی همان جا یعنی «هفته سوم و آخر رقابت‌های جام ملت‌های اروپا» بود که ضعف اصلی خود را نمایان کرد؛ این که علاوه بر تیم‌های اول و دوم، ۴ تیم برتر رده سومی از ۶ گروه چهار تیمی بازی‌ها هم می‌توانستند به مرحله بعد صعود کنند.
همین مورد باعث شد تا بازی‌های هفته سوم با افت کیفی محسوسی انجام شود. چرا که یکسری از تیم‌ها مثل آلمان، اسپانیا و پرتغال صعود شان به دور بعد قطعی بود، اما تیم‌های هم بودند که تحت تاثیر رویارویی حریفی همگروه با چنین رقبایی، سرنوشت شان به کلی عوض شد.
از طرفی موضوع «امکان صعود ۴ تیم رده سومی برتر» وضعیتی را به وجود آورد که تا روز آخر هفته، خیلی از تیم‌های راه یافته به دور بعد، نمی‌دانستند با چه حریفی در مرحله یک هشتم نهایی روبرو خواهند شد و به کدام شهر برای این منظور باید سفرکنند.
در این ارتباط روزنامه دیلی میل، چاپ انگلیس نوشت: این مورد برای مدیران تیم ها، جهت برنامه ریزی به منظور اسکان، تعیین محل تمرین و کمپ، همینطور حمل و نقل و برنامه ریزی‌های تمرینی، تولید مشکل کرد. آنها صعود کرده بودند، اما نمی‌دانستند کجا باید بروند، با چه حریفی باید دیدار کنند و چمدان‌های خود را چه زمانی باید ببنندند. از طرفی هواداران نیز به شدت به زحمت افتادند. زیرا هزاران نفر تماشاگر تیم‌ها نمی‌دانستند که برای چند روز بعد خود چگونه از نظر محل اقامت، رفت و آمد و هزینه باید برنامه ریزی کنند.
*وضعیتی مبهم در قالب ۲۴ تیمی
همین نشریه افزود:ناکارآمدی ۲۴ تیمی بودن یورو، در همان زمان کاملا مشخص شد. این که اگر سوم شوید نه تنها باید منتظر بمانید تا تمام گروه‌ها تکمیل شوند تا مشخص شود ایا واقعا صعود کرده اید یا نه، بلکه حتی نمی‌دانید تصورکنید با چه حریفی و کجا بازی می‌کنید. آیا در این شرایط، می‌توان رفت و برای رزرو هتل و یا قطار اقدامی کرد؟ نه…، چون شما حتی نمی‌دانید آیا اصلا به چنین کار‌های نیاز خواهید داشت یا خیر.
روزنامه پرمخاطب ادامه داد:این اتفاق وضعیتی درهم و برهم تولید کرد که محصول گسترش رقابت‌ها از ۱۶ به ۲۴ تیم در سال ۲۰۱۶ بود. در حالیکه در دوره‌های ۱۹۹۶ و ۲۰۱۲ که شاهد ۴ گروه ۴ تیمی در بازی‌ها در یک کشور یا دو کشور میزبان بودیم، بالاترین کیفیت را از روز اغاز تا پایان بازی‌ها مشاهده کردیم. اما وقتی حرص و طمع بر یوفا مثل فیفا غلبه کرد، همه دیدند با افزایش تیم‌ها به ۲۴ در سال ۲۰۱۶ و بعد ۲۰۲۰ چه مشکلاتی در انتظار تیم‌ها و هواداران خواهد بود.
*نظر کارشناسان چیست؟
به باور کارشناسان مدل ۲۴ تیمی یورو کاملا ناتوانی اش را در سومین سری مسابقات دور گروهی به خوبی نشان داد.جان مک گاری، گزارشگر خبره اسکاتلندی در این مورد در برنامه‌ای تلویزیون اظهارداشت: «دور سوم مرحله گروهی مسابقات یورو ۲۰۲۴ واقعا به شکل مسخره‌ای درآمد. عامل این وضعیت ناراحت کننده هم سناریو «سوم شدن تیم ها» از طرف یوفا بود که به کیفیت بازی‌ها لطمه وحشتناکی زد و حس رضایت تماشاگر را کاهش داد. به عنوان مثال در گروه D هلندی‌ها در مسابقه با اتریش ۳ بر ۲ شکست خوردند. در عوض با حالت ناخوشایندی شانه‌های شان را بالا انداخته و ادامه دادند. چرا، چون از قبل ۴ امتیاز داشتند و به لطف فاجعه سوم شدن در گروه می‌توانستند به کار ادامه دهند. یا تساوی بدون گل انگلیس مقابل اسلوونی نشان داد که این دیدار‌های اخر گروه چقدر می‌تواند حال به هم زن باشد. چون مردان ساوتگیت دوست داشتند بازی را ببرند، اما واقعا مجبور نبودند. در حالیکه اسلوونی می‌دانست یک امتیاز احتمالا برای صعودش کافی است. این اتفاقات در حالی رخ داد که جهان فوتبال همچنان به بازی شرم آور آلمان و اتریش در خیخون در جام جهانی ۱۹۸۲ اسپانیا اشاره می‌کند که با برتری یک بر صفر آلمان بعد از ۱۱ دقیقه هر دو تیم عملا «بازی کردن» را در زمین متوقف کردند. زیرا می‌دانستند با این نتیجه، همه چیز به ضرر الجزایر خواهد شد.
*حمایتی از کشور میزبان یورو
هفته نامه کیکر در شرایطی که کشورش آلمان، میزبان رقابت‌های یورو است، در مقاله‌ای تحت عنوان «لزوم تغییر قالب جام ملت ها» از نظریه افزایش تیم‌ها به ۳۲ تیم حمایت کرده است. این نشریه نوشت:یورو ۲۰۲۴ تمام مشکلات تورنمنتی ۲۴ تیمی را مشخص کرد. حالا همین نقاط ضعف، کار را به جایی می‌رساند که بگوییم چاره‌ای جز افزایش تیم‌ها باقی نمانده است.
یورن پترسن، گزارشگر این نشریه افزود:وقتی سومین سری از مسابقات دور گروهی انجام گرفت و یکسری از تیم‌ها تکلیف شان را اصلا نمی‌دانستند، مشکل اصلی این فرم کاملا نمایان شد. به عنوان مثال مجارستان ۳ روز بعد از انجام آخرین بازی اش تازه فهمید که از جام حذف شده است. حتی بازی اسلواکی و رومانی مشکوک به تبانی شد و مشکلاتی از این دست به چشم آمد.
*یوفا اشتباهش را برطرف کند
آندرئاس مولر، هافبک ارزنده اسبق آلمان معتقد است یوفا نباید قالب ۱۶ تیمی قبلی را تغییر می‌داد. اما حالا که چند دوره است یورو با ۲۴ تیم برگزار می‌شود، باید هرچه سریع‌تر ایرادش را رفع کند.
این چهره قدیمی نیز حالا طرفدار طرح افزایش جام به ۳۲ تیم است: «فوتبال به دلایل زیادی، محبوب مردم است. علاقمندان، این ورزش را به خاطر هیجان و اتفاقات غیرقابل پیش بینی اش، دوست دارند نه به خاطر آمار و ارقام خشک. هواداران دوست دارند تیمی را شایسته جایگاه و صعود ببینند نه این که یوفا حساب و کتاب کند کدام تیم کمتر کارت زرد گرفته که به دور بعد برسد. برای عاشق فوتبال حتی همین آمار نیز قابل بحث است که آیا اخطار موجه بوده یا نه.»
وی می‌افزاید: «به هرحال این مساله یکی از نقاط ضعف قالب کنونی است که خیلی چیز‌ها را به چالش می‌کشد. اما فکر می‌کنم افزایش تعداد تیم‌ها به ۳۲ تیم، راه حلی آسانتر باشد. در این شکل همه تیم‌های یک گروه موظف به تلاش تا آخرین لحظه می‌شوند و دو تیم برتر هم به دور حذفی صعود می‌کنند. در این حالت نیازی به چند روز معطلی و در پایان محاسبه بهترین تیم‌های سوم گروه هاهم نیست. با این شکل تیم ها، هواداران و حتی کشور میزبان تا آخرین بازی مرحله گروهی سرگردان نمی‌شوند وهمه چیز طبق برنامه پیش خواهد رفت.»
*قالبی با کیفیت که از بین رفت
یوفا نباید ۸ سال قبل به تعداد ۱۶ تیمی بودن یورو دست می‌زد. در آن ساختار، کیفیت بالا حرف اول و آخر را می‌زد. اما وقتی بر تعداد تیم‌ها تا ۲۴ افزود، باعث ایجاد مشکلاتی اینچنین برای همه شد.
به اعتقاد کارشناسان، امکان بازگشت به ۱۶ تیمی شدن با توجه به سیاست‌های یوفا وجود ندارد. پس لازم است همین مدل با افزایش تیم‌ها به ۳۲ تیم تصحیح شود.
در این مورد روزنامه سان انگلیس می‌نویسد: یوفا که همانند فیفا دنبال ایجاد پول و ثروت بیشتر است، می‌تواند با ۳۲ تیمی کردن یورو جلوی تکرار بسیاری از اشتباهاتش را بگیرد. از جمله در این حالت می‌توان ۸ گروه ۴ تیمی ایجاد کرد که تیم‌های اول و دوم بدون سناریوی سوم شدن، به دور یک هشتم نهایی برسند و دچار معطلی یافتن حریف و محل اقامت جدید و چیز‌های مثل حمل و نقل هم نباشند. در این حالت بیش از نیمی از پتانسیل فوتبال قاره فعال خواه شد و با انجام ۱۲ بازی بیشتر مشکل «شناسایی حریف دور حذفی» از بین خواهد رفت. در این حالت یوفا به سمت و سویی خواهد رفت که میزبانی بازی‌ها را به دو، سه کشور هم مرز دهد تا با تقسیم تماشاگر در نقاط مختلف، از فشار مشکلاتی مثل حمل و نقل و اسکان کاسته شود. ضمن آنکه وضعیت کشورهای میزبان مشترک هم رونق گیرد.
*همه در انتظار انعطاف یوفا
رسانه‌های معتبر دیگری مثل خبرگزاری آسوشیتدپرس و نشریه لوفیگارو فرانسه هم در این باره می‌نویسند با وجود مخالفت اتحادیه اروپا با افزایش تیم‌ها به ۳۲ تیم، اکنون به نظر می‌رسد باتوجه به تجربه اخیر و دو دوره گذشته، یوفا نرمش به خرج دهد.
این دو منبع عنوان کردند شواهدی در دست است که سازمان فوق مجبور شود در‌های یورو را به روی کشورهای بیشتری بازکند تا جایی که بیش از ۵۰ درصد تیم‌های قاره امکان حضور در چنین جامی را به دست آورند.
فیگارو هم نوشت:تیم‌های بیشتر، مسابقات بیشتر و پول بیشتر را به ارمغان می‌آورد. حالا که یوفا با مشکلات ۲۴ تیمی بودن جام آگاهی پیداکرده، این انتظار هست تحت تاثیر جام جهانی ۲۰۲۶ که از ۳۲ تیم به ۴۸ تیم افزایش می‌یابد، امکان حضور بیشتر تیم‌ها در تورنمنت جام ملت‌ها ممکن شود.
با اعلام رسمی سال گذشته یوفا، بریتانیا و جمهوری ایرلند میزبانان مشترک یورو ۲۰۲۸ خواهند بود. برهمین اساس شهر‌های بلفاست از ایرلند شمالی، بیرمنگام، لندن، لیورپول، منچستر و نیوکاسل از انگلیس، دوبلین از جمهوری ایرلند، کاردیف از ولز و گلاسکو از اسکاتلند به طور مشترک میزبانی یورو ۲۰۲۸ را برعهده خواهند داشت که البته در مورد تعداد تیم هایش، اکنون عمده رسانه‌ها و کارشناسان خواهان تجدید نظر هستند.
