چطور در روابط خود مرزبندی داشته باشیم؟ (بخش سوم)

درمانگر 5؛

خبرگزاری علم و فناوری لاکو، آرزو آقاجانی: حد و مرز در روابط به معنای تعیین حدود و قوانینی است که در ارتباطات میان افراد تعیین می‌شود تا حقوق، نیازها، و ارزش‌های هر فرد محفوظ بماند. این مرزها مشخص می‌کنند که هر فرد تا چه اندازه می‌تواند به فضای شخصی، عاطفی، یا فیزیکی دیگری نزدیک شود یا از آن عبور کند. به‌طور کلی، مرزها به حفظ احترام متقابل، جلوگیری از سوءاستفاده و ایجاد فضایی سالم برای رشد روابط کمک می‌کنند. برای مثال، مرزها می‌توانند شامل محدودیت در زمان‌بندی ملاقات‌ها، چگونگی برخورد با مسائل مالی، یا نحوه ارتباط کلامی باشند.

مرزبندی در روابط ضروری است زیرا به حفظ سلامت روانی، عاطفی، و فیزیکی افراد کمک می‌کند و روابط را پایدار و متعادل نگه می‌دارد.

 مرزبندی‌ها به افراد کمک می‌کنند تا هویت و ارزش‌های خود را در روابط حفظ کنند. بدون مرزهای مشخص، ممکن است افراد در روابط خود محو شوند و احساس کنند که کنترل زندگی خود را از دست داده‌اند.مرزهای سالم به جلوگیری از سوءاستفاده‌های فیزیکی، عاطفی و مالی کمک می‌کنند. این مرزها مانع از این می‌شوند که افراد از دیگری برای منافع شخصی سوءاستفاده کنند.مرزبندی‌ها باعث می‌شوند که افراد به نیازها، احساسات و محدودیت‌های یکدیگر احترام بگذارند.

مرزبندی‌های زمانی

 مرزبندی زمانی (Time Boundaries) به تعیین و مدیریت نحوه استفاده از زمان شما در روابط مختلف اشاره دارد. این نوع مرزبندی به شما کمک می‌کند تا تعادل بین زندگی شخصی، کاری، اجتماعی، و خانوادگی خود را حفظ کنید و از فرسودگی یا استرس ناشی از کمبود زمان جلوگیری کنید. مرزهای زمانی سالم به شما این امکان را می‌دهند که برای خودتان و نیازهایتان وقت بگذارید و در عین حال به تعهدات و روابط خود پایبند باشید. فرض کنید شما شغلی دارید که نیاز به کار زیاد و وقت‌گذاشتن طولانی دارد. اگر دوستان یا خانواده از شما انتظار دارند که پس از ساعت‌های کاری با آن‌ها وقت بگذرانید، مرز زمانی سالم به شما اجازه می‌دهد که بگویید: “من بعد از ساعت 7 عصر نیاز به استراحت دارم و نمی‌توانم در فعالیت‌های دیگری شرکت کنم. بیایید زمانی را برای دیدار مشخص کنیم که برای هر دو طرف مناسب باشد.”از سوی دیگر در یک رابطه عاشقانه، ممکن است یکی از طرفین از شما بخواهد که زمان بیشتری را با او بگذرانید، در حالی که شما به زمان شخصی نیاز دارید.

در اینجا، مرز زمانی سالم به شما کمک می‌کند که به او بگویید: “من خیلی دوست دارم وقت بیشتری با تو بگذرانم، اما نیاز دارم که مقداری زمان برای خودم داشته باشم. بیایید تعادلی پیدا کنیم که هر دو احساس رضایت کنیم.”یا فرض کنید یکی از همکارانتان از شما می‌خواهد که پس از ساعت کاری به او کمک کنید، اما شما برنامه‌های شخصی دارید. مرز زمانی سالم به شما این امکان را می‌دهد که با احترام بگویید: “من بعد از ساعت کاری برنامه‌های شخصی دارم و نمی‌توانم بیشتر بمانم. لطفاً این کار را به زمان دیگری موکول کنیم یا از کسی دیگر کمک بگیر.”

اگر اعضای خانواده از شما انتظار دارند که در همه فعالیت‌ها و رویدادهای خانوادگی شرکت کنید، اما شما نیاز به زمان شخصی یا استراحت دارید، می‌توانید با تعیین مرز زمانی بگویید: “من نمی‌توانم در هر رویداد شرکت کنم. لطفاً وقتی زمان دارم به من اطلاع دهید تا بتوانم برنامه‌ریزی کنم و در مواردی که امکان‌پذیر است شرکت کنم.”یا فرض کنید شما فردی هستید که به مراقبت از دیگران عادت دارید، اما نیاز دارید که زمانی برای خودتان کنار بگذارید. مرز زمانی سالم به شما کمک می‌کند که بگویید: “من هر روز نیاز دارم که یک ساعت برای خودم وقت بگذارم تا استراحت کنم یا کارهایی را انجام دهم که به من انرژی می‌دهد. این زمان برای من بسیار مهم است.”یا اگر یکی از دوستان شما انتظار دارد که همیشه برای او وقت داشته باشید، اما شما مشغولیت‌های دیگری دارید، می‌توانید با تعیین مرز زمانی بگویید: “من واقعاً دوست دارم با تو وقت بگذرانم، اما مشغولیت‌های دیگری هم دارم. بیایید زمانی را تعیین کنیم که هر دو بتوانیم بدون استرس از وقت گذراندن با هم لذت ببریم.”

مرزبندی‌های حریم خصوصی

به حدود و مرزهایی که افراد برای حفظ حریم خصوصی، احترام به حقوق و راحتی خود در روابط خود تعیین می‌کنند مرزبندی حریم شخصی (Sexual Boundaries)اطلاق می‌شود. این مرزها تعیین می‌کنند که چه نوع تماس‌ها و رفتارهایی برای فرد قابل قبول است و چه نوع تماس‌ها و رفتارهایی نیست. حفظ مرزهای سالم به افراد کمک می‌کند تا احساس امنیت، احترام و رضایت در روابط خود داشته باشند. فرض کنید در یک رابطه عاشقانه هستید و شریک زندگی‌تان خواسته‌ای دارد که شما با آن راحت نیستید.

مرز سالم به شما این امکان را می‌دهد که با احترام و صراحت بگویید: “من با این کار راحت نیستم و ترجیح می‌دهم که آن را انجام ندهیم.” این نوع مرزگذاری به شریک زندگی شما نشان می‌دهد که رضایت و راحتی شما اولویت دارد و هرگونه فعالیت باید با رضایت کامل دو طرف انجام شود.یا اگر در یک رابطه جدید هستید و هنوز آمادگی برای ارتباط ندارید، می‌توانید با صراحت و احترام مرزهای خود را بیان کنید. مثلاً، می‌توانید بگویید: “من احساس می‌کنم هنوز برای ارتباط آماده نیستم و دوست دارم که رابطه‌مان را به تدریج پیش ببریم.”یا مثلا فرض کنید شریک زندگی شما به شما فشار می‌آورد که کاری انجام دهید که با آن راحت نیستید.

مرز سالم به شما این امکان را می‌دهد که با قاطعیت بگویید: “من این فشار را احساس می‌کنم و نمی‌خواهم تحت اجبار یا فشار کاری انجام دهم. نیاز دارم که به مرزها و احساسات من احترام گذاشته شود.”از سوی  دیگر  اگر کسی بدون اجازه شما سعی می‌کند وارد حریم شخصی شما شود، مرز سالم به شما اجازه می‌دهد که با صراحت و احترام او را متوقف کنید. به عنوان مثال، اگر کسی بدون اجازه به شما نزدیک شود یا سعی کند شما را لمس کند، می‌توانید بگویید: “من نمی‌خواهم که مرا لمس کنی. لطفاً فاصله‌ات را حفظ کن.”یا  اگر در یک رابطه هستید، مرز سالم به شما اجازه می‌دهد که درباره موضوعات مهم مانند پیشگیری از بارداری و محافظت در برابر بیماری‌های مقاربتی صحبت کنید. مثلاً، می‌توانید بگویید: “قبل از اینکه رابطه داشته باشیم، می‌خواهم مطمئن شوم که هر دو از روش‌های پیشگیری استفاده می‌کنیم و در این باره با هم توافق داریم.”

 اگر یک رابطه به پایان رسیده است، مرز سالم به شما کمک می‌کند که از هرگونه تماس یا رفتارهایی که با آن‌ها راحت نیستید جلوگیری کنید. مثلاً، اگر شریک سابق شما پس از جدایی به شما نزدیک می‌شود و شما با این موضوع راحت نیستید، می‌توانید با قاطعیت بگویید: “ما دیگر در یک رابطه نیستیم و من نمی‌خواهم که هیچگونه تماس با تو داشته باشم.”