3 فروردین در دنیای علم چه خبر؟

به گزارش خبرگزاری علم و فناوری لاکو، تاریخ علم مملو از رویدادهای مهمی است که نوآوری ها، کشف ها و حتی زادروزها و درگذشت های دانشمندان و مخترعان تاثیرگذار جهان را در برمی گیرد. در این تقویم علم، وقایع مهم مصادف با امروز 3 فروردین برابر با 22 مارس را ورق  می زنیم.

***

حسن اکبرزاده

3 فروردین 1306 خورشیدی، حسین اکبرزاده پژوهشگر و ریاضی دان ایرانی به دنیا آمد و در 3 فروردین 1399 درگذشت. او در سال 1950 با کسب رتبه برتر رشته ریاضی در دانشگاه تهران، مدال درجه یک علمی دریافت کرد. سپس به فرانسه رفت در دانشگاه سوربن مشغول تحصیل و در سال 1961 میلادی از این دانشگاه در مقطع دکتری فارغ التحصیل شد. اکبرزاده در سپتامبر 1992 از سوی مرکز تحقیقات علمی فرانسه مدال درجه یک علمی دریافت کرد. او از سال 1957 استاد و رییس بخش تحقیقات مرکز ملی پژوهش های علمی فرانسه و لابراتوار کلژ دو فرانس پاریس بود. ازجمله مهم ترین دستاوردهای او آثاری است که در حوزه هندسه فینسلری منتشر کرده است.

اُلُغ بیگ

22 مارس 1394 میلادی برابر با 3 فروردین 773 خورشیدی، میرزا محمد طارق بن شاهرخ مشهور به نام اُلُغ بیگ اخترشناس و ریاضیدان ایرانی به دنیا آمد. الغ بیگ، پادشاه تیموری، فرزند شاهرخ و گوهرشاد بیگم بود. پدرش در رشد هنر و شکل گیری مکتب هرات نقش مهمی ایفا کرد و مادرش مسجد گوهرشاد را در مشهد ساخت. الغ بیگ در علوم ریاضیات و اخترشناسی فعالیت می کرد و با مثلثات و هندسه کروی آشنا بود و به هنر و فرهنگ، علاقه داشت. گفته می شود که احتمالا به زبان های فارسی عربی، ترکی و مغولی تسلط داشته است. بین سال های 1424 تا 1429 او رصدخانه الغ بیگ را در سمرقند ساخت که یکی از بهترین رصدخانه های جهان اسلام در آن زمان و بزرگ ترین رصدخانه در آسیای مرکزی بود. همچنین مدرسه الغ بیگ را در سمرقند و بخارا ساخت و این شهرها را به مراکز فرهنگی و آموزشی در آسیای مرکزی تبدیل کرد. الغ بیگ در عصر پیش از اختراع تلسکوپ، با ابزاری که در رصدخانه اش در سمرقند در اختیار داشت فهرستی از 1018 ستاره تهیه کرد و در ریاضیات، جدول های مثلثاتی دقیقی از مقادیر سینوسی و مماس را تا دست کم 8 رقم اعشار نوشت.

یوهان ولفگانگ فون گوته

22 مارس 1832 میلادی برابر با 3 فروردین 1211 خورشیدی، یوهان ولفگانگ فون گوته، شاعر، جانورشناس، گیاه شناس و زمین شناس آلمانی درگذشت. هرچند گوته را بیشتر با اشعارش و به ویژه با دیوان غربی شرقی که با الهام از اشعار حافظ سروده است می شناسند اما او هم در ادبیات جهان شهرت داشت و هم از روشنفکران علاقه مند به علم بود. گوته کسی است که اصطلاح مورفولوژی (ریخت شناسی) را برای توصیف مطالعه سیستماتیک ساختار موجودات زنده ابداع کرد. ریخت شناسی به معنی دانش شناخت شکل ظاهری و ساختمان بیرونی موجودات زنده و ویژگی های ساختاری آنها است.

کنوانسیون وین برای حمایت از لایه ازون 

22 مارس 1985 میلادی برابر با 3 فروردین 1364 خورشیدی، کنوانسیون وین برای حمایت از لایه ازون به امضا رسید. هدف از امضای این توافق نامه چندجانبه محیط زیستی تبیین چارچوب هایی برای کاهش بین المللی تولید کلروفلویوروکربن ها به دلیل سهم این ماده در تخریب لایه ازون بود. کلروفلویوروکربن ها مولکول های پایداری هستند که از کربن، فلویور و کلر تشکیل می شوند و در فراورده هایی مانند سردکننده ها به صورت عمده به کار می روند. در دهه 1970، بررسی ها نشان داد که کلروفلویوروکربن های ساخته دست انسان مولکول های ازون را در جو کاهش می دهند و آن را واگردانی می کنند. این توافق نامه یکی از موفق ترین معاهده های تمام دوران است که به امضای 197 کشور رسید. آسیب های محیط زیستی و بهداشتی ناشی از تخریب لایه ازون به دلیل رسیدن پرتوهای فرابنفش بیشتر به سطح زمین است. افزایش نرخ سرطان های پوست و آب مروارید چشم، کاهش عملکرد گیاهان و دستگاه ایمنی ضعیف ازجمله نتایج افزایش سطح تابش های فرابنفش است.